Ημέρα μνήμης για τα θύματα του ολοκαυτώματος

Τα βήματα των σύγχρονων ανθρώπων προσπερνούν αδιάφορα τους τόπους, όπου σε παρελθόντα χρόνο, ξεκινούσε το τέλος της ζωής για χιλιάδες Εβραίους σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Εξοντώθηκαν εκατομμύρια.

Ο Νίκος Δαββέτας, συγγραφέας, τονίζει πως πίσω από την ιδεολογία κρύβεται μια απάνθρωπη κοινωνία που μπορεί να εξολοθρεύσει χωρίς ίχνος ανθρωπιάς ότι απορρίπτει το στενό πλαίσιο των ιδεών της.

Η Θεσσαλονίκη κατέβαλε τον δικό της φόρο αίματος, με την μεταφορά των Εβραίων της πόλεως στα στρατόπεδα του Άουσβιτς Μπίγκεναου, το 1943. Στις 15 Μαρτίου αναχώρησε η πρώτη από τις 19 αμαξοστοιχίες για την Πολωνία. Ελάχιστοι κατάφεραν να επιβιώσουν και να επιστρέψουν. Η δικαίωση έρχεται μέσω της διατήρησης της μνήμης. Να αποφεύγεται η λογοτεχνική παρουσίαση μιας βαρβαρότητας, γιατί η μυθοπλασία αφαιρεί την ουσία όπως σημειώνει ο κ. Δαββέτας.

Στην ετήσια ημέρα μνήμης και αναγνώρισης των θυμάτων της ναζιστικής εποχής, το γερμανικό κοινοβούλιο είθισται να θυμάται και να τιμά τα έξι εκατ. των Εβραίων, θύματα της θηριωδίας που έλαβε χώρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με το πρόσχημα της θρησκείας τους.

Ο Πρόεδρος της Bundestag, Bärbel Bas δήλωσε ότι δεν πρέπει να σβήσει η μνήμη όλων των θυμάτων που διώχθηκαν, απειλήθηκαν, στερήθηκαν τα δικαιώματα και δολοφονήθηκαν από τους Ναζί, αλλά επικεντρώθηκε στην κοινότητα των LGBT. Υπολογίζεται ότι από το 1935 η Nazi Kripo, (Αστυνομία Εγκλήματος), βάση της παραγράφου 175 του γερμανικού ποινικού κώδικα, προέβη σε περίπου 100.000 συλλήψεις ανδρών, εκ των οποίων 5.000 έως 15.000 στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης για αόριστο χρόνο.[1]

Η ευαισθητοποίηση του γερμανικού κοινοβουλίου για αυτούς τους ανθρώπους θα έπρεπε να εκδηλωθεί προ πολλού, αλλά το “Timing” αιφνιδιάζει, καθώς έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για μια χώρα της Ευρώπης που κατέβαλε πολύ υψηλό τίμημα στην αντι-σιωνιστική ιδεολογία των ναζί.

Το 1941, στο έδαφος της Ουκρανίας ζούσε ένας από τους μεγαλύτερους εβραϊκούς πληθυσμούς στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα αρχεία 1,5 εκατ. Εβραίοι, πάνω από το ήμισυ του εβραϊκού πληθυσμού προπολεμικά, εξολοθρεύτηκαν, κυρίως εκτελέστηκαν από τις ειδικές δυνάμεις “Einsatzgruppen”, που έφτασαν με διαταγές να σκοτώσουν πολίτες που θεωρούντο εχθροί της Γερμανίας. Διαίρεσαν τον τοπικό πληθυσμό στα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας, εντοπίζοντας τους Εβραίους. Οι περισσότεροι Εβραίοι εκτελέστηκαν κοντά στον τόπο κατοικίας τους, δεν απελάθηκαν σε μακρινά στρατόπεδα, δεν μεταφέρθηκαν με τρένα στην Πολωνία, στους θαλάμους αερίων και στα κρεματόρια που χαρακτηρίζουν το Ολοκαύτωμα. Σύρθηκαν με τα πόδια, στις παρυφές των πόλεων, των κωμοπόλεων και των χωριών όπου ζούσαν, εκτελέστηκαν και πετάχτηκαν σε ομαδικούς τάφους. Μαζικότερες δολοφονίες θεωρούνται η σφαγή μέσα σε τέσσερα 24ωρα περίπου 35.000 Εβραίων στην χαράδρα του Babi Yar, τον Σεπτέμβριο του 1941 και  η εκτέλεση 23.600 Εβραίων στο  Kamianets-Podilsky. Οι δήμιοί τους ήταν Γερμανοί, Ρώσοι και ντόπιοι συνεργάτες τους. Υπολογίζεται ότι 100.000 – 150.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν μόνο στο Μπάμπι Γιαρ κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής.[2]

Κάποια τηλεοπτικά αφιερώματα της DW θεωρούνται εκ των ουκ άνευ για να καθησυχάζουν οι συνειδήσεις. Ο Shlomo Imergrun επιζήσας του ολοκαυτώματος, είχε κάνει λόγο για μια βιομηχανία απανθρωπιάς. Η 17χρονη τότε 97 ετών σήμερα, Anita Lasker-Wallfisch, τσελίστα στο Άουσβιτς, θυμάται πως  η μουσική της έσωσε τη ζωή, στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, όπου έπαιζε για τις εργάτριες στην πύλη του γυναικείου στρατοπέδου πρωί και βράδυ.[3]

Η διακριτική πλήν επιλεκτική αποσιώπηση των εβραίων στην Bundestag προκαλεί την ιστορική μνήμη και επαναφέρει το ερώτημα της συλλογικής ευθύνης και αυτό που ονόμασε ο Raymond Aron ως “σύμβαση της σιωπής”.

Οι ρίζες του αντισημιτισμού και της βίας πηγαίνουν πίσω σε βάθος χρόνου. Στην Γερμανία η ιδέα της επιστροφής στο συλλογικό αρχέγονο πνεύμα, το Volksgeist, προήγαγε τον ναζισμό. Αυτό το τερατούργημα δεν δημιουργήθηκε εν μια νυκτί από το πουθενά, δεν έπεσε από τον ουρανό και δεν ήταν έμπνευση ενός ανθρώπου. Ο πνευματικός πατέρας του αντισημιτισμού, ο εμπνευστής της γερμανικής Μεταρρύθμισης, Λούθηρος (Martin Luther), μεταρρύθμισε το δόγμα όχι τις αντιλήψεις. Το 1543, μέσω του βιβλίου του The Jews and Their Lies, προέτρεπε σε δίωξη και εξολόθρευση των Εβραίων, χωρίς έλεος «αυτά τα δηλητηριώδη σκουλήκια» πρέπει να υποχρεωθούν σε καταναγκαστική εργασία ή να φύγουν για πάντα» ενώ ως εναλλακτική λύση προτείνεται η εξολόθρευσή τους.[4] Ο Johannes Janssen, ιστορικός και ιερέας, οπαδός της ιδέας της “Μεγάλης Γερμανίας”, το 1894 με το οκτάτομο έργο του The History of the  German People Since the End of the Middle Ages, έθεσε τις βάσεις ενός αναπόφευκτου μελλοντικού θριάμβου.[5] Η έκδοσή του έγινε ένα χρόνο μετά τις εκλογές της 15^ης Ιουνίου 1893, στις οποίες οι αντισημιτικές ψήφοι εκτινάχθηκαν σε 268.000, από 47.000, που ήταν το 1890. [6]

Περνώντας το 1944 την πύλη του στρατοπέδου της Τρεμπλίνκα, ο δημοσιογράφος του  κόκκινου στρατού Γκρόσσμαν (Vasily Grossman), αντίκρισε την ανθρωπότητα στον ένατο κύκλο της κολάσεως. «Επιστήμονες, κοινωνιολόγοι,  εγκληματολόγοι, ψυχίατροι, φιλόσοφοι αναλογίζονται: Τί είναι αυτό; Τί φταίει – η κληρονομικότητα, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, οι εξωτερικές συνθήκες, κάποιο ιστορικό πεπρωμένο, η εγκληματική βούληση των επικεφαλής;» αναρωτήθηκε.[7] Στο βιβλίο Life and Fate, περιγράφοντας την ζωή σε διάφορα στρατόπεδα ο Γκρόσσμαν. κατέληξε στο αισιόδοξο συμπέρασμα ότι «το κακό δεν θα νικήσει ποτέ». Ίσως όλα τα ανωτέρω, αλλά κυρίως η βεβαιότητα που είχαν οι Γερμανοί, για την ιδεολογική τους υπεροχή.

Ωστόσο, το κακό με διαφορετική μορφή επανεμφανίζεται. Ενώπιον νέων κινδύνων η Ευρώπη, με τους ίδιους πρωταγωνιστές, δείχνει ότι δεν έμαθε από το παρελθόν της. Ξεχνά αυτό που έλεγε ο Φόιερμπαχ: «Ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο το υπέρτατο ον- Homo homini deus est».[8]

[1] Gay Men Under the Nazi Regime, Author(s): United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC, Last Edited: May 28, 2021, https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/gay-men-under-the-nazi-regime.[2] Paul Robert Magocsi, A History of Ukraine, University of Toronto Press, 1996,  σ. 633.

[3] DW, In Focus, Virtual Holocaust remembrance (Εικονική Μνήμη του Ολοκαυτώματος) https://www.dw.com/en/latest-videos/s-62391524, When music is a lifeline (Όταν η μουσική είναι σανίδα σωτηρίας), https://www.dw.com/en/anita-lasker-wallfisch-when-music-is-a-lifeline/video-62943330

[4] MartinLuther, TheJewsandTheirLies, ChristianNationalistCrusade, California 1543- 1948, σσ, 22-23, 30, 37, 60, 62, Ο Λούθηρος έδινε οδηγίες προς τους ηγέτες, πολιτικούς και θρησκευτικους: Τα σχολεία τους μια φωλιά του διαβόλου, έχουν καταληφθεί από τον διάβολο, έχουν τα λεφτά και τα αγαθά μας και είναι άρχοντες στη γη μας, ενώ είναι στην εξορία, μας υποδουλώνουν με τον δικό μας πλούτο… Διότι αν τιμωρούνται κλέφτες, ληστές, δολοφόνοι, συκοφάντες και άλλοι κακοί μεταξύ των Χριστιανών, γιατί τα παιδιά του Διαβόλου μεταξύ των Εβραίων να είναι ελεύθερα να κάνουν τέτοια πράγματα εναντίον μας;». Για όλα τα προαναφερθέντα κακά κατέληξε ο Λούθηρος οι εβραίοι «πρέπει να φύγουν από την χώρα… Οι Εβραίοι, όπως είναι σήμερα, είναι πράγματι ένα μείγμα όλων των διεφθαρμένων και μοχθηρών απατεώνων όλου του κόσμου, οι οποίοι διασκορπίστηκαν σε όλες τις χώρες, όπως οι Τάρταροι, οι Τσιγγάνοι και τέτοιοι λαοί, για να πλήξουν τα διάφορα έθνη με την τοκογλυφία τους, να κατασκοπεύουν τους άλλους και να προδίδουν, να δηλητηριάζουν πηγάδια, να εξαπατούν και να απαγάγουν παιδιά - με λίγα λόγια, να ασκούν κάθε είδους ανεντιμότητα και ζημία». [5] Peter H. Wilson, Lützen- Great battles, Oxford University Press, United Kingdom 2018, σσ. 140-143.[6] Paul Massing - Rehearsal for Destruction- A Study of Political Anti-Semitism in Imperial Germany, Harper & Brothers, New York 1949, σ. 71, Το όριο σχηματισμού κοινοβουλευτικής ομάδος ήταν 15 εκλεγμένοι βουλευτές.[7] Vasily Grossman Semyonovich - Η κόλαση της Τρεμπλίνκα, Άγρα (2020), σ.19.

[8] Ludwig Feuerbach, The Essence of Christianity, Calvin Blanchard, New York 1855.

www.ertnews.gr