Το «Θοδώρισμαν» και ο «κουκαράς» των Ποντίων

Η πρώτη ημέρα της μεγάλης νηστείας στον Πόντο η Καθαρά Δευτέρα ήταν μια ημέρα γενικής και αυστηρής καθαριότητας. Οι Πόντιες νοικοκυρές τη μέρα αυτή έπρεπε, σύμφωνα με την παράδοση, να καθαρίσουν σχολαστικά όλα τα κουζινικά σκεύη για να μην μείνει ούτε ίχνος από λίπη και «μαντζιριγμένες» τροφές, εξηγεί στην ΕΡΤ3 η Φανή Δημητριάδου ερευνήτρια λαογραφίας και πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου “Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς’’.

Την Καθαροδευτέρα άρχιζε και το «Θοδώρισμαν» δηλαδή η αυστηρή νηστεία κατά την οποία για τρεις ημέρες οι περισσότερες ηλικιωμένες, αλλά και αρκετές νέες, δεν έτρωγαν, ούτε έπιναν νερό. Το πρωί της Τετάρτης πήγαιναν στα προηγιασμένα για να πάρουν αντίδωρο (ύψωμαν) και όταν επέστρεφαν σπίτι τις περίμενε ένα πλούσιο γεύμα με νηστίσιμα φαγητά, στο οποίο υπήρχαν απαραιτήτως τσιριχτά (λουκουμάδες) – αν και Τετάρτη επιτρεπόταν και το λάδι, προσθέτει η κα Δημητριάδου.

Επίσης ενα ποντιακό έθιμο για τη διαφύλαξη της νηστείας ήταν ο «κουκαράς». Ο κουκαράς αποτελούνταν από ένα μεγάλο κρεμμύδι (ή πατάτα) πάνω στο οποίο κάρφωναν εφτά φτερά κότας ή κόκορα, όσες και οι εβδομάδες της νηστείας. Αυτό το «σκιάχτρο» το κρεμούσαν στο ταβάνι τα ξημερώματα της Καθαράς Δευτέρας, και όταν τα παιδιά ξυπνούσαν, το αντίκριζαν με δέος και φόβο να κρέμεται και να κουνιέται στο ταβάνι. Η απειλή ήταν ότι αν τα παιδιά δεν συμμορφώνονταν με την τήρηση της νηστείας, θα τα έτρωγε ο κουκαράς, καταλήγει.

Ρεπορτάζ Τ. Κρητικού

www.ertnews.gr