Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ: O εβραϊκής καταγωγής ιστορικός τέχνης του ναζισμού

Κατά τη διάρκεια του τρίτου Ράιχ, ένας ιστορικός τέχνης, ο Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ (15 Σεπτεμβρίου 1895 – 9 Νοεμβρίου 1956), αιτήθηκε στο «Υπουργείο Δημόσιας Διαφώτισης και Προπαγάνδας» ως ειδικός αντιπρόσωπος για τη λεγόμενη «εκστρατεία ανάκαμψης» του ναζιστικού κόμματος· μια εκστρατεία που σκοπό είχε, αφενός την εκκαθάριση της «εκφυλισμένης» τέχνης, σχεδόν όλης δηλαδή της σύγχρονης τέχνης που θεωρείτο επικίνδυνη και μιασμένη, και αφετέρου την ενδυνάμωση του κρατικού ταμείου μέσω των πωλήσεων των έργων σε άλλα κράτη και την συνεπακόλουθη εισροή συναλλάγματος.

Η αίτηση του Γκούρλιτ έγινε δεχτή και μέχρι το 1944 είχε κάνει χιλιάδες συμφωνίες για τους Ναζί και είχε λαφυραγωγήσει ή αγοράσει σε πολύ χαμηλές τιμές, χιλιάδες έργα τέχνης. Κάποια από τα έργα αυτά, ο Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ, τα κράτησε ο ίδιος και το 2012 πάνω από 1000 έργα τέχνης βρέθηκαν στο διαμέρισμά του γιου του, Κορνίλιους Γκούρλιτ. Στην τεράστιας καλλιτεχνικής αξίας συλλογή βρέθηκαν έργα μεγάλων ζωγράφων συμπεριλαμβανομένων του Μάρκ Σαγκάλ, Μαξ Λίμπερμαν, Ανρί Ματίς και Πάμπλο Πικάσο.

Ένα σημαντικό αν και αντιφατικό κίνητρο για τον Γκούρλιτ να μπλεχτεί άμεσα στο Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα ήταν η εβραϊκή καταγωγή της γιαγιάς του. Η Μάικι Χόφμαν, βιογράφος του Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ, προσπαθώντας να καταλάβει πως ένας εβραϊκής καταγωγής λάτρης της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, μας εξηγεί ότι, δουλεύοντας για τους Ναζί, εντέλει απολάμβανε «την προστατευτικότητα» της κυβέρνησης ενώ συνέχιζε να εργάζεται γύρω από τα έργα τέχνης που πάντα αγαπούσε.

Τα έργα της συλλογής Γκούρλιτ εκτήθενται στο Μουσείο Τεχνών της Βέρνης στη βόρεια Γερμανία ενώ κάποια από τα έργα έχουν επιστρέψει στους νόμιμους κατόχους τους.

www.ertnews.gr