Θ. Πλεύρης: «Καθαρή σελίδα για την Ελλάδα με το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης»  

Η Ελλάδα επιδιώκει στις Βρυξέλλες με κεντρική επιδίωξη να «σβήσει το παρελθόν» του Δουβλίνου και να εφαρμόσει το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης από μηδενική βάση, τόνισε σε ενημέρωση προς τους διαπιστευμένους συντάκτες ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης.

Ανταπόκριση – Βρυξέλλες

Ο υπουργός περιγράφει ως «ισορροπημένη λύση» τη συμφωνία κατανόησης με τη Γερμανία για διαγραφή όλων των εκκρεμών υποθέσεων επιστροφών έως τις 12 Ιουνίου 2026, επιμένοντας παράλληλα ότι «η πραγματική αλληλεγγύη είναι οι μετεγκαταστάσεις και όχι τα χρήματα ή η τεχνική βοήθεια».

Ρυθμίσεις επιστροφών και ασφαλείς τρίτες χώρες

Ο Θάνος Πλεύρης δηλώνει ότι η Ελλάδα στηρίζει τον νέο κανονισμό επιστροφών, ιδίως τις διατάξεις για τα κέντρα επιστροφών (return hubs), την ενισχυμένη διοικητική κράτηση και τη συνεργασία με ασφαλείς τρίτες χώρες.

Ωστόσο, αναδύεται «μεγάλη ένσταση» με την άρνηση αρκετών κρατών‑μελών να αποδεχθούν την υποχρεωτική αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων επιστροφής, εξηγώντας ότι χωρίς αυτό το εργαλείο «χάνεται πολύτιμος χρόνος» καθώς κάθε υπόθεση μπορεί να ξανανοίγει σε δεύτερο κράτος.

Ο υπουργός Μετανάστευσης επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει σε προωθημένη εθνική εφαρμογή του κανονισμού, με αύξηση του ανώτατου χρόνου διοικητικής κράτησης σε 24 μήνες και αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου για τη μη συμμόρφωση σε αποφάσεις επιστροφής.

Υπογραμμίζει, ωστόσο, τη σημασία της ενιαίας ευρωπαϊκής λίστας ασφαλών τρίτων χωρών, όπου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, χώρες όπως το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές, ώστε να είναι δυνατές ταχύτερες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου και επαναπροωθήσεις, συμπληρωματικά με τις εθνικές λίστες.

Η «καθαρή σελίδα» και η συμφωνία με Γερμανία

Κεντρικός άξονας της ελληνικής στρατηγικής είναι η πλήρης διαγραφή όλων των εκκρεμών υποθέσεων επιστροφών Δουβλίνου έως και τις 12 Ιουνίου 2026, ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νέου Συμφώνου.

Όπως εξηγεί ο κ. Πλεύρης, με την «κοινή κατανόηση» («common understanding») Αθήνας–Βερολίνου, η Γερμανία συμφωνεί να κλείσει όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις επιστροφών προς την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και όσων θα δημιουργηθούν μέχρι την έναρξη ισχύος του pact, και η Αθήνα θα αναγνωρίσει αυτή τη διαγραφή ως συμβολή της Γερμανίας στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για τα δύο πρώτα εξάμηνα εφαρμογής.

Σύμφωνα με τον Θάνο Πλεύρη, η Ελλάδα αποδέχεται ότι για αυτήν την περίοδο δεν θα λάβει ουσιαστική «κλασική» αλληλεγγύη από τη Γερμανία σε επίπεδο μετεγκαταστάσεων ή χρηματοδότησης, καθώς η διαγραφή του αποθέματος των υποθέσεων θεωρείται ως εξόφληση του πρώτου κύκλου υποχρεώσεων. Ο ίδιος υπολογίζει ότι, ακόμη και αν η Ελλάδα έπαιρνε το μέγιστο δυνατό μερίδιο από τις 21.000 θέσεις ετήσιας αλληλεγγύης, θα μιλούσαμε πρακτικά για περίπου 4.000–5.000 άτομα, ενώ το «στοκ» των υποθέσεων του Δουβλίνου είναι πολλαπλάσιο.

Eurodac, δευτερογενείς ροές και backlog ασύλου

Ο υπουργός στέκεται στις τεχνικές αλλαγές του Eurodac από τις 12 Ιουνίου 2026, επισημαίνοντας ότι η βάση δεδομένων μετατρέπεται σε πλήρως ψηφιακό, ενιαίο σύστημα καταγραφής προσώπων και όχι απλώς αιτήσεων, με περισσότερα βιομετρικά και προσωπικά δεδομένα, ώστε να αποφεύγονται διπλές εγγραφές και να ενισχύεται η ιχνηλασιμότητα.

Τονίζει ότι η Ελλάδα ήδη «χτυπάει τα πάντα» στο Eurodac από το 2019–2020, άρα δεν βρίσκεται στο στόχαστρο για ελλιπή καταγραφή, σε αντίθεση με άλλες χώρες που διατηρούν μεγάλες δεξαμενές ανεπεξέργαστων φακέλων.

Παρουσιάζει επίσης την εικόνα του ελληνικού συστήματος ασύλου, όπου το συνολικό backlog ανέρχεται σε περίπου 30.000 υποθέσεις (περί τις 28.000 σε πρώτο βαθμό και 2.500 σε δεύτερο), έναντι σχεδόν 1 εκατομμυρίου εκκρεμών υποθέσεων σε επίπεδο ΕΕ.

Κατά τον κ. Πλεύρη, αυτή η «σχετικά καθαρή» εικόνα επιτρέπει στην Ελλάδα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο βασίζεται στη γρήγορη διάκριση μεταξύ όσων έχουν προοπτική προστασίας και όσων πρέπει να επαναπροωθηθούν.

Med5, relocations και απόρριψη του «μοντέλου επιταγής»

Η Αθήνα κινείται σε πλήρη συντονισμό με τις υπόλοιπες χώρες της Med5, υποστηρίζοντας ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πρέπει να μετράται πρωτίστως σε μετεγκαταστάσεις και όχι σε χρηματοδοτικά ή τεχνικά πακέτα. Ο Θάνος Πλεύρης προειδοποιεί ότι η τάση πολλών κρατών να επιλέγουν συστηματικά τη χρηματική συνεισφορά αντί των relocations «υπονομεύει τη φιλοσοφία του Συμφώνου» και ενδέχεται να το «δυναμιτίσει» αν συνεχιστεί.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός ξεκαθαρίζει ότι «δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση που θα δεχθεί να παίρνει χρήματα για να κρατάει μετανάστες», επιμένοντας πως η χώρα «δεν θέλει να γίνει αποθήκη ψυχών» και ότι η μόνη ουσιαστική βοήθεια είναι η αποσυμφόρηση μέσω μετεγκατάστασης. Χαρακτηρίζει, δε, μικρό τον στόχο των 30.000 συνολικών relocations στην ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλότερος εάν οι εταίροι θέλουν πραγματική επιμερισμένη ευθύνη.

Returns hubs και τρίτες χώρες: από τη θεωρία στην πράξη

Ο Θάνος Πλεύρης εμφανίζεται ένθερμος υποστηρικτής των ευρωπαϊκών «κόμβων επιστροφών» σε τρίτες ασφαλείς χώρες, ως εργαλείου αποτροπής της παράτυπης μετανάστευσης και επιτάχυνσης των επιστροφών.

Ξεκαθαρίζει ότι, κατά την ελληνική θέση, τα κέντρα αυτά πρέπει να είναι εκτός εδάφους ΕΕ ώστε να έχουν πραγματικά αποτρεπτικό χαρακτήρα, διαφοροποιούμενος έτσι από το σχήμα Ιταλίας–Αλβανίας που, όπως σημειώνει, δεν λειτούργησε όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Ο υπουργός αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει εκφράσει σε εταίρους, ιδίως στη Γερμανία, τη βούλησή της να συμμετάσχει ενεργά σε ευρωπαϊκές ή διμερείς πρωτοβουλίες για δημιουργία τέτοιων κέντρων, είτε στο πλαίσιο της ΕΕ είτε μέσω χωριστών συμφωνιών.

Επισημαίνει όμως και τις δυσκολίες, φέρνοντας ως παράδειγμα χώρες όπως η Αίγυπτος που μέχρι στιγμής δεν δέχονται τέτοιες ρυθμίσεις, ενώ υπενθυμίζει ότι στο παρελθόν αντίστοιχες απόπειρες έγιναν αποσπασματικά από μεμονωμένα κράτη, όπως η Βρετανία με τη Ρουάντα.

«Σκληρή πολιτική» για δευτερογενείς ροές και επόμενα βήματα

Ο κ. Πλεύρης τονίζει πως η Ελλάδα ακολουθεί ήδη «σκληρή μεταναστευτική πολιτική» ώστε να περιορίσει τις δευτερογενείς ροές προς τον Βορρά, κάτι που –όπως αναφέρει– έχει αναγνωριστεί και από χώρες όπως η Γερμανία.

Όπως ανέφερε ενδεικτικά, περίπου 3.500 άτομα βρίσκονται σήμερα σε διοικητική κράτηση, τα οποία, εάν δεν κρατούνταν και γνώριζαν ότι δεν θα λάβουν άσυλο, «πολύ πιθανόν να είχαν ήδη μετακινηθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ».

Στο πολιτικό σκέλος, ο υπουργός περιγράφει το νέο Σύμφωνο ως μηχανισμό που μπορεί να λειτουργήσει μόνο σε «ομαλές» ροές γύρω στις 200.000 ετησίως σε επίπεδο ΕΕ, προειδοποιώντας ότι σε περίπτωση νέας μεγάλης κρίσης με ροές της τάξης του ενός εκατομμυρίου «κανένας μηχανισμός δεν αρκεί από μόνος του».

Οι επόμενοι μήνες αναμένεται να κυλήσουν με εντατικές διμερείς διαβουλεύσεις – πέραν της Γερμανίας, στο μικροσκόπιο βρίσκονται Βέλγιο, Ολλανδία και άλλες χώρες με σημαντικές δευτερογενείς ροές – με στόχο να κλείσουν όσο το δυνατόν περισσότερα ανοιχτά μέτωπα πριν την πλήρη εφαρμογή του pact το 2026.

www.ertnews.gr